Wieści
Nr 2/2023 (16)
ISSN: 2544-4786
Ziemi Siedleckiej
DOMANICE-KOTUŃ-MOKOBODY-MORDY-SIEDLCE-SKÓRZEC-SUCHOŻEBRY-WIŚNIEW-WODYNIE-ZBUCZYN-POWIAT SIEDLECKI
Z MIŁOŚCI DO TRADYCJI
Lokalne Atrakcje Kulinarne
Lokalne Atrakcje Kulinarne
Ważne informacje dla Beneficjentów
W sobotę 26 sierpnia odbyła się druga edycja wyścigu kolarskiego Twarda Skóra. Trasa prowadziła wokół powiatu siedleckiego. W tym roku sercem imprezy został Zbuczyn, gdzie znajdował się start, jak i meta wyścigu.
DRUGA EDYCJA WYŚCIGU KOLARSKIEGO TWARDA SKÓRA
str.10
Egzemplarz bezpłatny
str.9
II Konwent Seniorów Ziemi Siedleckiej
str.16
Nowe projekty współpracy
str.12
Poznaj nasze KGW
Lokalna Grupa Działania Ziemi Siedleckiej
w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Lokalna Grupa Działania „Razem dla Radomki” oraz partnerem ze Słowacji Laboreckého občianskeho združenia Nová Alternatívar rozpoczęła realizację projektu współpracy pn. „Lokalne Atrakcje Kulinarne”.
str.6
„Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie.”
Instytucja Zarządzająca PROW 2014-2020- Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi.
Publikacja opracowana przez Lokalną Grupę Działania Ziemi Siedleckiej, współfinansowana jest ze środków Unii Europejskiej
w ramach działania 19.4 „Wsparcie na rzecz kosztów bieżących i aktywizacji” PROW 2014-2020.
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Szanowni Państwo,
dalej rozwija się i staje się coraz piękniejsza Ziemia Siedlecka. Dzieje się tak, między innymi dzięki wieloletniej działalności naszej LGD.
LGD Ziemi Siedleckiej działa od 2013 r. na terenie 10 gmin powiatu siedleckiego, tj. Zbuczyn, Wiśniew, Skórzec, Wodynie, Mokobody, Suchożebry, Mordy, Domanice, Kotuń, Siedlce. W tej chwili jesteśmy organizacją pozarządową, którą tworzy 70 członków, reprezentujących sektor publiczny (samorządy gminne i powiatowy), podmioty gospodarcze, organizacje pozarządowe oraz lokalni liderzy z różnych środowisk.
LGD to silne, lokalne partnerstwo, którego najważniejszym celem jest przygotowanie Lokalnej Strategii Rozwoju, a następnie skuteczne zrealizowanie jej. Od 2014 roku Lokalna Grupa Działania Ziemi Siedleckiej znajduje się w gronie Ambasadorów FIO-Mazowsze Lokalnie. Oprócz promowania programu „FIO-Mazowsze Lokalnie” oraz pomagania młodym organizacjom i grupom społecznym w napisaniu projektów, LGD Ziemi Siedleckiej użycza także osobowości prawnej grupom nieformalnym. W 2023 roku nasza LGD użyczyła osobowości prawnej 8 grupom nieformalnym, które zrealizowały inicjatywy na łączną kwotę blisko 60 tysięcy złotych. Środki z programu „FIO Mazowsze Lokalnie” pozwoliły zrealizować kilka inicjatyw społecznych, w których uczestniczyli mieszkańcy Obszaru LGD Ziemi Siedleckiej.
W 2023 roku zorganizowaliśmy drugą edycję wyścigu kolarskiego wokół powiatu siedleckiego „Twarda Skóra”. W przygotowania tego dużego wydarzenia były zaangażowane wszystkie gminy z terenu powiatu siedleckiego oraz organizacje pozarządowe. Głównymi organizatorami wyścigu była nasza Lokalna Grupa Działania Ziemi Siedleckiej oraz Stowarzyszenie Ośrodek Kultury i Aktywności Lokalnej w Krzesku. Impreza z każdym rokiem cieszy się coraz większym zainteresowaniem. Dzięki temu wydarzenie skutecznie promuje ziemię siedlecką i mazowiecką, zachęcając do aktywnego spędzania czasu wolnego pośród terenów o wyjątkowych walorach przyrodniczych.
Przed nami kolejne ważne projekty, których realizację właśnie rozpoczynamy, tj. „Innowacyjność Społeczności Wiejskich” w partnerstwie
z Bialskopodlaską Lokalną Grupą Działania, Stowarzyszeniem LGD „Ziemia Zamojska” oraz Lokalną Grupą Działania z Włoch (GAL POMORIE) oraz „Promocja Turystyki tudzież kultury” projekt współpracy z Lokalną Grupą Działania „Razem ku Lepszej Przyszłości”.
LGD Ziemi Siedleckiej zrealizuje w ramach tych dotacji szereg działań w obszarze turystyki.
Dzięki wspólnemu wysiłkowi samorządów, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych i lokalnych liderów LGD Ziemi Siedleckiej złożyła
w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Mazowieckiego Strategię Rozwoju Lokalnego kierowanego przez społeczność na lata 2023-2027 dla Obszaru Objętego Działaniem Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej (LSR), a 15 grudnia 2023r. w Muzeum Mazowieckim
w Płocku podpisano umowę ramową na realizację Lokalnej Strategii Rozwoju LGD Ziemi Siedleckiej na lata 2023-2027. W ramach LSR będą wspierane takie przedsięwzięcia, jak: rozwój przedsiębiorczości, poprawa dostępu do małej infrastruktury, rozwijanie gospodarstw agroturystycznych i zagród edukacyjnych czy wsparcie tworzenia krótkich łańcuchów żywnościowych.
Rok 2023 był dla naszej LGD wyjątkowy, ponieważ 13 października 2023r. minęło 10 lat naszego funkcjonowania. W związku z tym 24 listopada 2023r. w Dworze Mościbrody odbył się Jesienny Wieczór z Kulturą Ziemi Siedleckiej. Było to piękne podsumowanie promocji obszaru Ziemi Siedleckiej w 10-letniej działalności Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej.
Dziękujemy za wspólną dekadę, w której przeprowadziliśmy wiele projektów, dofinansowanych ze środków krajowych i unijnych. Zapraszamy do lektury i współpracy w realizacji naszych wspólnych planów w 2024 roku.
Krzysztof Kryszczuk
Prezes Zarządu
Lokalnej Grupy Działania ziemi Siedleckiej
Zarząd Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej wybrany podczas Walnego Zebrania Członków w dniu 15.02.2022 roku
str.3
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Lokalna Strategia ROZWOJU
Lokalna Strategia ROZWOJU
Stowarzyszenie na wdrażanie LSR uzyskało dofinansowanie na poziomie ponad 11 mln zł przeznaczonych na lata 2016–2023, z czego połowa pozyskanych środków jest przeznaczona na tworzenie nowych podmiotów gospodarczych i rozwijanie istniejących firm, a tym samym wzrost liczby nowych miejsc pracy.
Cel ogólny I:
Wzmocnienie kapitału społecznego oraz zachowanie dziedzictwa lokalnego. Limit dostępnych środków na działania realizujące ww. cel na lata 2016-2023:
383 839,35 EUR
Kwota przyznanego dofinansowania: 383 839,35 EUR (100 %)
Cel ogólny II:
Rozwój lokalnej przedsiębiorczości oraz wzrost zatrudnienia
Limit dostępnych środków na działania realizujące ww. cel na lata 2016-2023:
1 455 921,00 EUR
Kwota przyznanego dofinansowania: 1 447 980 EUR (99,45 %)
Cel ogólny III:
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej obszaru LGD ZS oraz poprawa jakości życia jego mieszkańców
Limit dostępnych środków na działania realizujące ww. cel na lata 2016-2023: 963 239,65 EUR
Kwota przyznanego dofinansowania: 963 239,65 EUR (100 %)
Cel ogólny I:
Wzmocnienie kapitału społecznego oraz zachowanie dziedzictwa lokalnego. Limit dostępnych środków na działania realizujące ww. cel na lata 2016-2023:
383 839,35 EUR
Kwota przyznanego dofinansowania: 383 839,35 EUR (100 %)
Cel ogólny II:
Rozwój lokalnej przedsiębiorczości oraz wzrost zatrudnienia
Limit dostępnych środków na działania realizujące ww. cel na lata 2016-2023:
1 455 921,00 EUR
Kwota przyznanego dofinansowania: 1 447 980 EUR (99,45 %)
Cel ogólny III:
Zwiększenie atrakcyjności turystycznej obszaru LGD ZS oraz poprawa jakości życia jego mieszkańców
Limit dostępnych środków na działania realizujące ww. cel na lata 2016-2023: 963 239,65 EUR
Kwota przyznanego dofinansowania: 963 239,65 EUR (100 %)
Liczba przeprowadzonych naborów: 53
Liczba złożonych wniosków: 228
6 naborów – brak wniosków
Łączna kwota dotacji: 2 938 595,60 EUR
Liczba przeprowadzonych naborów: 53
Liczba złożonych wniosków: 228
6 naborów – brak wniosków
Łączna kwota dotacji: 2 938 595,60 EUR
175 beneficjentów
Lokalna Grupa Działania
Ziemi Siedleckiej
Stowarzyszenie Lokalna Grupa Działania Ziemi Siedleckiej złożyła
Lokalną Strategię Rozwoju na lata 2023-2027
15 grudnia 2023 r. w Muzeum Mazowieckim w Płocku miało miejsce podpisanie umowy ramowej na realizację Lokalnej Strategii Rozwoju LGD Ziemi Siedleckiej na lata 2023-2027.
W imieniu naszej LGD umowę podpisali Pan Krzysztof Kryszczuk - Prezes Zarządu oraz
Pan Karol Tchórzewski -Członek Zarządu.
Pieniądze będą przeznaczone m.in. na rozwój przedsiębiorczości, poprawę dostępu do małej infrastruktury, rozwijanie gospodarstw agroturystycznych i zagród edukacyjnych czy wsparcie tworzenia krótkich łańcuchów żywnościowych.
Umowa opiewa na kwotę 2 762 500,00 euro, w tym 2 250 000,00 euro na wdrażanie LSR oraz
512 500,00 euro na zarządzanie.
Po więcej informacji zapraszamy na naszą stronę www.lgdsiedlce.pl
str.4
Wieści
Ziemi Siedleckiej
4 października 2023 r. Zarząd Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej podjął uchwałę w sprawie rozpoczęcia procesu aktualizacji Strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność na lata 2016-2023 dla obszaru objętego działaniem Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej. Po przeprowadzonych konsultacjach społecznych zostały zaproponowane zmiany polegające na przeniesieniu środków.
Z przedsięwzięć:
na przedsięwzięcie:
Po zaakceptowaniu zaproponowanych zmian LGD Ziemi Siedleckiej ogłosi nabór wniosków o przyznanie pomocy
w ramach przedsięwzięcia Tworzenie i rozwijanie oferty obszaru
w oparciu o bazę rekreacyjno-kulturalną.
Po więcej informacji zapraszamy na naszą stronę www.lgdsiedlce.pl
Informacje dla Beneficjentów 19.2 pobierających zasiłek macierzyński
o opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne
Informacje dla Beneficjentów 19.2 pobierających zasiłek macierzyński
o opłacaniu składek na ubezpieczenie społeczne
W tym czasie składki na ubezpieczenia emerytalne i rentowe osób pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek
w wysokości zasiłku macierzyńskiego finansuje w całości budżet państwa za pośrednictwem ZUS. Natomiast Beneficjent z tytułu prowadzonej działalności obowiązkowo podlega ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Odnosząc się z kolei do spełnienia warunków przyznawania
i wypłaty pomocy w ramach poddziałania 19.2 w zakresie podejmowania działalności gospodarczej, mimo pobierania przez Beneficjenta zasiłku macierzyńskiego, nie jest zabronione przystąpienie przez niego na zasadzie dobrowolności do ubezpieczeń społecznych z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. W przypadku gdy Beneficjent rozpoczyna prowadzenie działalności gospodarczej oraz w tym samym czasie pobiera zasiłek macierzyński, w celu spełnienia warunków przyznawania i wypłaty pomocy w ramach poddziałania 19.2, powinien dokonać dobrowolnego zgłoszenia do ubezpieczenia emerytalnego, ubezpieczeń rentowych i ubezpieczenia wypadkowego na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych z tytułu wykonywania działalności gospodarczej lub utworzyć do dnia złożenia wniosku
o płatność drugiej transzy przynajmniej jedno miejsce pracy, o ile utworzenie takiego miejsca jest uzasadnione zakresem realizacji operacji. W powyższej sytuacji Beneficjent wraz z wnioskiem o płatność drugiej transzy zobowiązany jest przedstawić albo dokument (-y) potwierdzające dobrowolne opłacanie składek społecznych (ZUS DRA lub Zaświadczenia o zgłoszeniu i okresach podlegania ubezpieczeniom społecznym) albo dokumenty potwierdzające utworzenie nowego miejsca pracy (ZUS ZUA, ZUS DRA, umowa o pracę).
Zgodnie z § 5 ust. 1 pkt 2 rozporządzenia Ministra Rolnictwa
i Rozwoju wsi z dnia 24 września 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania pomocy finansowej w ramach poddziałania Wsparcie na wdrażanie operacji w ramach strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność objętego Programem Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014 – 2020 (Dz. U. z 2015 r. poz. 1570, z poźn.. zm.), podmiot ubiegający się o przyznanie pomocy jest zobowiązany podjąć we własnym imieniu działalność gospodarczą, do której stosuje się przepisy ustawy z dnia
2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, zwanej dalej „ustawą sdg” i ją wykonywać do dnia, w którym upłynie dwa lata od dnia wypłaty płatności końcowej oraz:
a) dokonać zgłoszenia na podstawie przepisów o systemie ubezpieczeń społecznych
(w zakresie ubezpieczenia emerytalnego, ubezpieczeń rentowych
i ubezpieczenia wypadkowego) z tytułu wykonywania tej działalności
i podlegać tym ubezpieczeniom do dnia, w którym upłynie 2 lata od dnia wypłaty płatności końcowej, lub
b) utworzyć co najmniej jedno miejsce pracy w przeliczeniu
na pełne etaty średnioroczne, gdy jest to uzasadnione zakresem realizacji operacji, tj. zatrudnić osobę, dla której zostanie utworzone to miejsce pracy, na podstawie umowy o pracę, a także utrzymać utworzone miejsca pracy do dnia, w którym upłynie 2 lata od dnia wypłaty płatności końcowej.
Natomiast z przepisów o ubezpieczeniach społecznych wynika, iż osoba, która prowadzi działalność gospodarczą opłaca za siebie z tego tytułu w ZUS składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne. Ponadto osoba prowadząca działalność gospodarczą, na podstawie ustawy sdg i pobierająca zasiłek macierzyński, nie podlega – jako przedsiębiorca - obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym. W czasie pobierania zasiłku macierzyńskiego przedsiębiorca jest objęty obowiązkowymi ubezpieczeniami emerytalno-rentowymi z tytułu pobierania tego zasiłku.
Źródło:
https://www.gov.pl/web/arimr/dzialanie-19-wsparcie-dla-rozwoju-lokalnego-w-ramach-inicjatywy-leader
str.5
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Mazowsze Lokalnie jest programem wsparcia dla młodych organizacji pozarządowych i grup nieformalnych
i samopomocowych działających na terenie województwa mazowieckiego. Powstał z inicjatywy trzech organizacji pozarządowych: Fundacji Fundusz Współpracy, Stowarzyszenia Europa i My oraz Stowarzyszenia Biuro Obsługi Ruchu Inicjatyw Społecznych BORIS
Projekty zrealizowane
w 2023 roku ze wsparciem LGD Ziemi Siedleckiej
,,Silni i Zdrowi jak Dąb”
W 2023 roku nasza LGD użyczyła osobowości prawnej 8 grupom nieformalnym, które zrealizowały inicjatywy na łączną kwotę blisko
60 tysięcy złotych. Środki z programu Mazowsze Lokalnie pozwoliły zrealizować kilka inicjatyw społecznych, w których brali udział mieszkańcy Obszaru LGD Ziemi Siedleckiej.
str.6
Wieści
Ziemi Siedleckiej
z miłości do tradycji
Lokalne atrakcje kulinarne
W ramach projektu odbyły się między innymi trzy spotkania warsztatowe z udziałem kilkunastu Kół Gospodyń Wiejskich z terenu działania LGD Ziemi Siedleckiej oraz dwa wyjazdy studyjne na teren działania partnera Lokalnej Grupy Działania „Razem dla Radomki”. Uczestnicy mieli okazję poznać osobliwości kuchni mazowiecko-podlaskiej, tradycje kulinarne
w innych regionach Polski, a także bardzo modne w ostatnim czasie: kuchnię w stylu slow road oraz witariańską. Była też okazja do opowieści o osobliwościach kulinarnych i tradycjach oraz zwyczajach, które stanowią o wyjątkowości miejsca naszej Małej Ojczyzny oraz są jednym
z wyróżników miejscowości i regionu reprezentowanego przez Koła. Kultywowanie dziedzictwa kulinarnego, jego promocja i działania edukacyjne są okazją do integracji, podtrzymywania wzajemnych więzi, ale też co jest niemniej istotne, wymiany doświadczeń aktywizacji lokalnej społeczności na obszarze objętym działaniem partnerskich LGD-ów.
Fot.LGD ZS
Lokalna Grupa Działania Ziemi Siedleckiej
w partnerstwie ze Stowarzyszeniem Lokalna Grupa Działania „Razem dla Radomki” oraz partnerem
ze Słowacji Laboreckého občianskeho združenia Nová Alternatívar realizuje projekt współpracy pn. „Lokalne Atrakcje Kulinarne”. Projekt jest współfinansowany ze środków Unii Europejskiej, w ramach poddziałania 19.3 „Przygotowanie
i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER”.
Cel projektu
Celem projektu było zebranie najbardziej charakterystycznych dań i napojów, które stanowią o wyjątkowości danego miejsca i są jego wielką wartością. Ich niezwykły smak można było poznać w czasie konkursu kulinarnego, który odbył się
w listopadzie br. . Przepisy zostaną udostępnione
w specjalnie przygotowywanej broszurze kulinarnej.
,,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Projekt współpracy pt. „Lokalne Atrakcje Kulinarne” jest współfinansowany ze środków EFRROW w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” objętego PROW 2014-2020.
Projekt-Konkurs-Seminarium
www.lgdsiedlce.pl
Wieści
Ziemi Siedleckiej
str.7
W czasie spotkań warsztatowych każde KGW zaprezentowało swoje tradycyjne potrawy przygotowane według sprawdzonych domowych receptur. Wielu z nim przywrócono drugie życie, bo do tej pory zapomniane i owiane rodzinnymi tajemnicami, przekazywanymi z pokolenia na pokolenie, teraz wracają do łask i znajdują ważne miejsce w domowych jadłospisach. Są proste, pożywne, przygotowane z warzyw uprawianych w przydomowych ogródkach oraz z darów lasów i łąk.
Ziemia Siedlecka posiada duże bogactwo produktów lokalnych i tradycyjnych o czym przekonaliśmy się podczas zorganizowanego przez LGD Ziemi Siedleckiej konkursu kulinarnego pn. „Smaki Ziemi Siedleckiej”, który odbył się 15 listopada 2023 roku. W czasie konkursu oceniane było aż 20 potraw w trzech kategoriach – najlepsze danie główne, najlepsza zupa i najlepszy deser. W jury znalazły się Małgorzata Borkowska – współtwórca Szlaku Kulinarnego Mazowiecka Micha Szlachecka, dr hab. Karolina Buczkowska-Gołąbek - Prezes Polskiego Stowarzyszenia Turystyki Kulinarnej oraz Barbara Tekieli – ekspert do spraw promocji turystyki.
W kategorii Najlepsza Zupa:
I miejsce – Barszcz szary – „Jasionkowa jucha” – Koło Gospodyń Wiejskich w Jasionce
II miejsce – Zupa leśna babci Misi – Maria Zychowicz
III miejsce – Zupa dyniowa z grzankami i pestkami dyni – Koło Gospodyń Wiejskich „Domanice i Okolice” w Domanicach
W kategorii Najlepsze Danie Główne:
I miejsce – Kotlety chlebowe w sosie z suszonych grzybów – Stowarzyszenie Aktywnych Kobiet w Krzesku
II miejsce – Jesienny kurczak – Koło Gospodyń Wiejskich „Dwórki Heleny” w Helenowie
III miejsce – Podlasiaki – Koło Gospodyń Wiejskich „Chojraczki” w Choi
W kategorii Najlepszy Deser:
I miejsce – Kisiel owsiany – Koło Gospodyń Wiejskich Babki i Pierniki w Chromnej
II miejsce – Jeżowe przysmaki – Koło Gospodyń Wiejskich w Strzale
III miejsce – Ciasto szpinakowe – Koło Gospodyń Wiejskich w Krzymoszach
Wszystkim uczestnikom oraz Jury konkursu serdecznie dziękujemy i gratulujemy zwycięzcom. Było pysznie.
,,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Projekt współpracy pt. „Lokalne Atrakcje Kulinarne” jest współfinansowany ze środków EFRROW w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” objętego PROW 2014-2020.
biuro@lgdsiedlce.pl
www.lgdsiedlce.pl
str.8
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Po konkursie odbyło się seminarium pn. „Lokalne Atrakcje Kulinarne”. Poruszano na nim między innymi tematy: Rola produktów lokalnych i tradycyjnych dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości – Cezary Nowek – Prezes LGD Razem dla Radomki, Tradycje kulinarne Ziemi Siedleckiej. Strategia od pola do stołu – Małgorzata Borkowska – współtwórca Szlaku Kulinarnego Mazowiecka Micha Szlachecka, Rola idei „zero waste” w promocji atrakcji kulinarnych obszaru działania Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej – dr hab. Karolina Buczkowska-Gołąbek - Prezes Polskiego Stowarzyszenia Turystyki Kulinarnej, Moda na podróże w stylu „slow road” oraz kuchnię „slow food” – Barbara Tekieli – ekspert do spraw promocji turystyki. Podczas Seminarium odbyła się również wystawa produktów lokalnych w której uczestniczyli lokalni wytwórcy, przedsiębiorcy: Sery z brzozowego lasu Wiolety Nowosielskiej; Sery znad Liwca Gospodarstwo Agroturystyczne Marianna Rowicka; „Miodella” - Maciej Grochowski; Fundacja Mazowiecka Micha Szlachecka; Vera Soll Fabryka Soli Ziołowej Patrycja Domaracka; Dwór Mościbrody; Pracowania Cukiernicza Wszystkiego Dobrego – Weronika Lorentowicz oraz LGD „Razem dla Radomki z produktami lokalny i tradycyjnymi z ich obszaru.
biuro@lgdsiedlce.pl
,,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Projekt współpracy pt. „Lokalne Atrakcje Kulinarne” jest współfinansowany ze środków EFRROW w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” objętego PROW 2014-2020.
www.lgdsiedlce.pl
str.9
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Aktywni
Seniorzy
Ziemi Siedleckiej 3
Czas wolny to przywilej!
Pod takim hasłem przewodnim zorganizowano II Konwent Seniorów Ziemi Siedleckiej, który odbył się w czwartek, 14 grudnia, w Dworze Mościbrody. Seniorzy, jak sami mówią – starość to druga młodość. Ich głównym zasobem jest czas wolny, który starają się pożytecznie zagospodarować. Głównym organizatorem wydarzenia była Lokalna Grupa Działania Ziemi Siedleckiej.
Na zjeździe były głównie osoby 55+ z obszaru LGD Ziemi Siedleckiej
i pomysłami wymienili się nie tylko przedstawiciele Seniorów, ale też osoby młodego pokolenia, aktywnie działający na rzecz osób starszych, m. in.: Bożena Polak-Stojanova, Małgorzata Borkowska, Irmina Sołowiej-Soból, Beata Prokurat, Emilia Bairda oraz Łukasz A. Wawryniuk. Seniorzy z obszaru LGD Ziemi Siedleckiej działają w Klubach Seniora, śpiewają, piszą teksty piosenek, tworzą przedstawienia i skecze, dbają o ekologię, kultywują tradycje i robią wiele innych pożytecznych i wartościowych rzeczy. Co ważne: często robią to sami. Niektórzy korzystają z organizacyjnej pomocy gminnych ośrodków kultury, ale są i takie grupy, który załatwiają samodzielnie wszystko, łącznie z pisaniem wniosków o środki zewnętrzne. Dzieje się tak głównie
W przerwie między obradami seniorzy poznali grę terenową (quest)
str.10
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Druga edycja za nami
Dwie trasy
-Twarda Skóra 212 km
-Mała Twarda Skóra 109 km
W sobotę 26 sierpnia odbyła się druga edycja wyścigu kolarskiego Twarda Skóra. Trasa prowadziła wokół powiatu siedleckiego. W tym roku sercem imprezy został Zbuczyn, gdzie znajdował się start, jak i meta wyścigu.
Pomysłodawcą wyścigu jest Grzegorz Góral – Wójt Gminy Kotuń. Wydarzenie organizowane jest przez Lokalną Grupę Działania Ziemi Siedleckiej, Zamana Group, a także gminy powiatu siedleckiego.
W przewidzianym przez organizatorów czasie 12 godzin rajd ukończyło 189 osób (w tym 20 kobiet). Dystans, jaki pokonali uczestnicy, to 212 km –trasa wyścigu Twarda Skóra oraz 109 km –trasa wyścigu Mała Skóra. Malownicza ziemia siedlecka uatrakcyjniła trasę przejazdu. W tym roku ze względu na warunki atmosferyczne zorganizowanych zostało więcej punktów regeneracyjnych. O zapewnienie komfortu oraz bezpieczeństwa dbały Koła Gospodyń Wiejskich oraz Ochotnicze Straże Pożarne. Na trasie można było spotkać wielu kibiców, którzy gorąco dopingowali kolarzy.
Uczestnicy reprezentowali różne kluby rowerowe, różne organizacje, różne miejscowości
z całej Polski, ale łączyła ich rowerowa pasja. Czas trwania rajdu umożliwił zarówno realizację postawionych sobie celów czasowych – wyścigu, jak również spokojniejszego podziwiania walorów ziemi siedleckiej i ścigania się z samym sobą i własnymi słabościami.
str.11
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Pierwszy uczestnik w klasyfikacji mężczyzn pokonał trasę w czasie 05:55:06 brutto. Natomiast w klasyfikacji kobiet był to czas 6:22:49 brutto. Wielki szacunek dla wszystkich uczestników-daliście radę! Dziękujemy gospodarzowi tegorocznej edycji Gmina Zbuczyn za przyjęcie i pomoc.
Organizacja wyścigu kolarskiego wokół powiatu siedleckiego to przede wszystkim współpraca z wieloma ludźmi. Posiłek regeneracyjny to podstawa przy tak dużym wysiłku, jakim był udział w Twarda skóra -wyścig kolarski wokół powiatu siedleckiego. Punkty regeneracyjne przygotowały Panie z KGW
w Strzale, KGW Dąbrówka Stany oraz kadra GOK Przesmyki. Dziękujemy za uśmiech, miłą współpracę i smakołyki jakie uczestnicy mogli spotkać na trasie. Podziękowania należą się również wszystkim Ochotniczym Strażom Pożarnym oraz wszystkim, którzy przyczynili się do sukcesu tej imprezy.
Dziękujemy uczestnikom Twarda Skóra- wyścig kolarski wokół powiatu siedleckiego.
Dziękujemy Stowarzyszenie Sokial i FRSO za Miasteczko Ekonomii Społecznej oraz wszystkim samorządom powiatu siedleckiego: Gmina Domanice, Gmina Kotuń, Mokobody, Gmina Paprotnia, Gmina Korczew, Miastu i Gminie Mordy, Gmina Przesmyki, Gmina Skórzec, Gmina Siedlce, Gmina Suchożebry, Gmina Wiśniew, Gmina Wodynie, Gmina Zbuczyn za pomoc i wsparcie przy organizacji wyścigu kolarskiego.
Dziękujemy również wszystkim sponsorom: „MIKST” Sp. z o.o. Przedsiębiorstwo robót drogowo-mostowych, Iglotex HoReCa, Indygo Coctail Bar & Wypożyczalnia namiotów cateringowych. Andrzej Rybus-Tołłoczko Eart Sp. z o.o., Zakład Mięsny „Mościbrody”Sp. z o.o., Dwór Mościbrody, Gmina Zbuczyn, Gmina Kotuń i Krzysztofowi Kryszczukowi za ufundowanie nagród
i wsparcie finansowe wydarzenia. Dziękujemy Radio Podlasie, Podlasie24.pl, Echo Katolickie, Życie Siedleckie, White Studio za patronat medialny. Ogromne podziękowania należą się Marszałkowi Województwa Mazowieckiego, Prezesowi Mazowiecka Regionalna Organizacja Turystyczna, Wojewódzki Ośrodek Ruchu Drogowego w Siedlcach i Staroście Siedleckiemu za objęcie wydarzenia swoim patronatem oraz Mazowsze serce Polski za partnerstwo.
Do zobaczenia za rok!
Poznaj nasze
KGW
Koło Gospodyń Wiejskich
,,Na obcasach" w Zbuczynie
str.12
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Fot. KGW ,,Na obcasach” w Zbuczynie
Fot. KGW ,,Na obcasach” w Zbuczynie
Historia Koła Gospodyń Wiejskich „Na obcasach" w Zbuczynie zaczęła się całkiem zwyczajnie od spotkania koleżanek, które miało miejsce
w grudniu 2021. Koło zostało oficjalnie zarejestrowane na początku 2022r.,
a dokładnie 10 stycznia 2022. Działania KGW realizowane są
w gminie Zbuczyn. Koło zrzesza aktualnie 80 członków w różnym przedziale wiekowym. Dużą podporą dla Koła stanowią mężczyźni stanowiący liczne grono członków. Głównym celem powstania KGW była chęć promowania gminnej miejscowości, integracja lokalnej społeczności i aktywne uczestnictwo w życiu kulturalnym gminy Zbuczyn. Członkowie jak twierdzą „mają głowy pełne pomysłów” i chcą podejmować rozmaite działania, które stopniowo wprowadzają w życie.
Mimo, że KGW działa zaledwie od 2022 roku może pochwalić się już swoimi pierwszymi sukcesami, którymi są m.in. prowadzenie przez
6 miesięcy punktu zbiórki odzieży, obuwia, środków higienicznych, żywności, zabawek dla uchodźców z Ukrainy ogarniętych wojną pod nazwą "Sąsiedzka Garderoba", który był otwarty w strażnicy w Zbuczynie. Oprócz wolontariatu bierzemy udział w licznych konkursach, spotkaniach, festynach, organizujemy zabawy i spotkania dla mieszkańców wsi Zbuczyn. Działamy dla lokalnej społeczności w celu aktywizacji i integracji społeczeństwa lokalnego, krzewienia kultury fizycznej i sportu, rozwijania nowych pasji i zdobywania nowych umiejętności. Stawiamy na sport, aktywny styl życia i zdrowe odżywianie. Organizujemy zajęcia fitness
w strażnicy, uprawiamy nordic walking, morsujemy.
W sezonie letnim bawimy się na potańcówkach na Skwerze 600-lecia
w Zbuczynie, zorganizowaliśmy I Zbucką Spartakiade. Koło Gospodyń Wiejskich w Zbuczynie jest zaangażowane w organizację
i współorganizację lokalnych wydarzeń m.in. Dni Gminy Zbuczyn, obchody 3-Maja, Święto Niepodległości, Półmaraton Zbucki, Dzień Dziecka. Członkowie koła lubią spędzać wspólnie czas, nigdy się nie nudzą, mają masę pomysłów i nie brakuje im zapału do podejmowania kolejnych wyzwań. W ramach współpracy z samorządem gminnym przygotowaliśmy m.in. poczęstunek dla uczestników Forum Organizacji Pozarządowych, prowadziliśmy kuchnię polową na Gminne Zawody Strażackie w Zbuczynie, realizowaliśmy także projekt wspólnotowych posiłków we współpracy
z Fundacją Biedronki „Danie Wspólnych Chwil”, które skierowane były na wsparcie seniorów.
Dzięki różnym środkom udało się zakupić m.in. namiot, sprzęt do prowadzenia działalności gastronomicznej, nagłośnienie, akcesoria kuchenne, a także dużą chodzącą maskotkę - wiewiórkę zaprojektowaną specjalnie dla nas z myślą o promocji naszej miejscowości i gminy. Przed nami jeszcze wybór imienia. Działamy także na rzecz swojego samorozwoju – spotykamy się na warsztatach kulinarnych, rękodzielniczych w ramach których stworzyliśmy niepowtarzalne wianki na głowę, poznaliśmy moc olejków z wykorzystaniem naturalnych roślin, wyjeżdżamy do kina, teatru, spa, na kabarety, a także na wycieczki. Organizujemy m.in. grille, pikniki rodzinne, rajdy rowerowe, konkursy fotograficzne.
Za nami profesjonalna sesja zdjęciowa wiosenna i letnia, dzięki której powstanie kalendarz oraz album ze zdjęciami naszych członkiń z czterech pór roku. Nie posiadamy własnej siedziby oraz zaplecza gastronomicznego. Dzięki współpracy z Ochotniczą Strażą Pożarną w Zbuczynie w strażnicy została udostępniona nam nieodpłatnie sala, w której możemy się spotykać i planować dalsze działania statutowe. Koło prowadzi współprace m.in.
z Urzędem Marszałkowskim, z Centrum Informacyjnym Lasów Państwowych, Funduszem Inicjatyw Obywatelskich NOWEFIO, urzędem Gminy Zbuczyn, Gminnym Ośrodkiem Kultury
w Zbuczynie, oraz innymi KGW działającym na terenie gminy. Nie ustajemy w poszukiwaniach różnych źródeł finansowania naszych pomysłów i działań oraz staramy się zapewnić ciekawą ofertę działań mieszkańcom.
Magdalena Kubak
Przewodnicząca KGW ,,Na Obcasach” w Zbuczynie
ul. Dębowa 2,
08-106 Zbuczyn
Gmina Zbuczyn
str.13
Wieści
z regionu
Ziemi Siedleckiej
W niedzielę, 10 grudnia, drużyna reprezentująca naszą Lokalną Grupę Działania miała okazję wykazać się kulinarnie
w IV Potyczkach Karpiowych, organizowanych przez Organizację Producentów Polski Karp, w Dworze Mościbrody.
W potyczkach wzięło udział 4 drużyny, które przygotowały potrawy z karpia na cztery pory roku. Nasz zespół
pod kierownictwem Pani Beaty Izdebskiej przygotował potrawę – Karp w karmelizowanym tataraku.
Wszystkie „potyczkowe” potrawy były nietuzinkowe i wyśmienicie smaczne!
IV Potyczki Karpiowe
Autorem zdjęć jest Jarosław Kurzawa
ciekawostki
Noce i dnie
Ziemia Siedlecka to ogromne bogactwo kulturowe. Czy wiecie, że na naszym terenie był słynny Serbinów ze słynnych "Nocy i dni" Jerzego Antczaka? 17 listopada w Wodyniach odbył się event filmowy, będący oficjalną inauguracją Domu Pracy Twórczej SOKIALówka. Zaproszeni goście mogli zobaczyć nie tylko wyremontowany budynek, ale również Izbę Pamięci Filmu „Noce i Dnie”, niesamowitą wystawę sprzętu filmowego z kolekcji Pawła Przewoźnego. Ukoronowaniem wieczoru był wywiad z twórcą filmu „Noce i Dnie” - MISTRZEM JERZYM ANTCZAKIEM. Zachęcamy do odwiedzania Domu Pracy Twórczej SOKIALÓWKA oraz innych miejsc w Gminie Wodynie - Krainie Nocy i Dni.
str.14
Wieści
Ziemi Siedleckiej
W ramach projektu „Wsparcie organizacyjne Kół Gospodyń Wiejskich na rzecz tradycji”, Lokalna Grupa Działania Ziemi Siedleckiej zorganizowała konkurs na realizację bonów społecznych. Preferowanymi inicjatywami społecznymi do realizacji bonu na rzecz kultywowania tradycji były: warsztaty z rękodzieła, warsztaty kulinarne, warsztaty muzyczne, festiwale ludowe, spotkania międzypokoleniowe. Kwota dofinansowania jednego bonu społecznego wynosiła 2000 zł.
Wybranych zostało 15 Kół Gospodyń Wiejskich z obszaru działania LGD ZS .
Wieści
Ziemi Siedleckiej
str.15
1. Koło Gospodyń Wiejskich w Niwiskach ,,Niwiczanki" - Zapomniane tradycje bożonarodzeniowe
2. Koło Gospodyń Wiejskich ,,Sami swoi" w Rakowcu - Warsztat kulinarny ,,Smaki tradycji"
3. Koło Gospodyń Wiejskich ,,Źródło" w Krynicy - U źródła świątecznych tradycji
4. Koło Gospodyń Wiejskich ,,Domanice i okolice” - Warsztaty z rękodzieła pt. ,,Tradycyjne ozdoby bożonarodzeniowe"
5. Koło Gospodyń Wiejskich ,,Napoleonki" w Seroczynie - ,,Napoleonki" - 1 urodziny
6. Koło Gospodyń Wiejskich w Jasionce - Warsztaty rękodzieła w Jasionce - powrót do tradycji
7. Koło Gospodyń Wiejskich w Tarczach ,,KGT" - Smaki i tradycje bożonarodzeniowe
8. Koło Gospodyń Wiejskich w Mordach - Międzypokoleniowe spotkania z tradycjami bożonarodzeniowymi
9. Koło Gospodyń Wiejskich ,,Niezapominajka" w Oleśnicy - Andrzejkowe warsztaty kulinarne
10. Koło Gospodyń Wiejskich ,,Moje Bojmie" w Bojmiu - Opowiedz mi babciu... Dziadek Mróz, Mikołaj czy Gwiazdor? Opowieści o tradycjach bożonarodzeniowych połączone z wypiekaniem pierników
11. Koło Gospodyń Wiejskich ,,Przy Dworku" w Krzesku Majątku - Kuchenne rewolucje ,,Przy Dworku"
12. Koło Gospodyń Wiejskich w Nowakach - Tradycyjne rękodzieło bożonarodzeniowe z kolędą
na ustach
13. Koło Gospodyń Wiejskich w Strzale - Tradycje bożonarodzeniowe - warsztaty z rękodzieła
14. Koło Gospodyń Wiejskich w Wiśniewie - Warsztaty kulinarne
15. Koło Gospodyń Wiejskich w Łupinach - Warsztaty ozdób świątecznych
Współfinansowano ze środków Narodowego
Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju
Społeczeństwa Obywatelskiego
w ramach Rządowego Programu Fundusz
Inicjatyw Obywatelskich
NOWEFIO na lata 2021-2030
str.16
Wieści
Ziemi Siedleckiej
„Innowacyjność Społeczności Wiejskich”
27 września w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego Krzysztof Kryszczuk, Prezes Zarządu naszej LGD oraz Hubert Pasiak, Członek Zarządu podpisali umowę na realizację projektu współpracy pt. „Innowacyjność Społeczności Wiejskich”.
Wartość całego projektu to kwota 509 307,00 zł., zaś dla LGD Ziemi Siedleckiej zostało zakontraktowane 114 478,00 zł.
LGD Ziemi Siedleckiej zrealizuje w ramach tej dotacji szereg działań w obszarze turystyki w partnerstwie
z Bialskopodlaską Lokalną Grupą Działania, Stowarzyszeniem Lokalna Grupa Działania „Ziemia Zamojska” oraz z Lokalną Grupą Działania z Włoch (GAL POMORIE) oraz z Lokalnymi Grupami Działania z Bułgarii (GAL BYALA SLATINA, GAL DOLNA MITROPOLIA DOLNI DABNIK, GAL KOTEL, SUNGURLARE AND VARBITSA, GAL GOLFO DI CASTELLAMMARE).
Celem projektu jest wzrost aktywności społeczeństwa, a także wzrost atrakcyjności obszaru LSR, skutkujący wzrostem ruchu turystycznego w oparciu o współpracę z zagranicznymi partnerami. LGD Ziemi Siedleckiej
w ramach projektu postawi i doposaży 11 zewnętrznych biblioteczek.
,,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Projekt współpracy pt.„Innowacyjność Społeczności Wiejskich” jest współfinansowany ze środków EFRROW
w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” objętego PROW 2014-2020.
„Promocja Turystyki tudzież Kultury”
14 listopada w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Lubelskiego Wojciech Klepacki, Wiceprezes Zarządu naszej LGD oraz Grzegorz Góral, Skarbnik Zarządu podpisali umowę na realizację projektu współpracy pt. „Promocja Turystyki tudzież Kultury”.
Wartość całego projektu to kwota 554 173,00 zł., zaś dla LGD Ziemi Siedleckiej zostało zakontaktowane 121 325,00 zł.
LGD Ziemi Siedleckiej zrealizuje w ramach tej dotacji szereg działań w obszarze turystyki w partnerstwie z LGD „Razem ku Lepszej Przyszłości”.Celem projektu jest rozwój atrakcyjności turystycznej.LGD Ziemi Siedleckiej w ramach projektu stworzy przewodnik turystyczny, opracuje questy oraz film promujący obszar. Umowa podpisana!!! Ruszamy do konkretnego działania! Zapraszamy do współpracy!!!
,,Europejski Fundusz Rolny na rzecz Rozwoju Obszarów Wiejskich: Europa inwestująca w obszary wiejskie”
Projekt współpracy pt. „Promocja Turystyki tudzież Kultury” jest współfinansowany ze środków EFRROW
w ramach poddziałania „Przygotowanie i realizacja działań w zakresie współpracy z lokalną grupą działania” w ramach działania „Wsparcie dla rozwoju lokalnego w ramach inicjatywy LEADER” objętego PROW 2014-2020.
Wieści
Ziemi Siedleckiej
str.17
Przypominamy Wyprawy odkrywców
Questy
www.lgdsiedlce.pl
SĄ:
DOSKONAŁYM SPOSOBEM PROMOCJI REGIONU – prezentują unikalne dziedzictwo miejsc – ich historię, kulturę i przyrodę;
- TAŃSZE OD TRADYCYJNYCH SZLAKÓW – do ich przejścia wystarczy ulotka lub aplikacja (nie wymagają infrastruktury ani ludzi do obsługi);
- ATRAKCYJNE – zawierają zabawne rymowanki
i zagadki, zachęcają do aktywnego odkrywania otoczenia, a na końcu znajduje się skarb – wyjątkowa pieczęć;
- NOWOCZESNE – można z nich korzystać przy użyciu interaktywnej aplikacji mobilnej na smartfony i tablety;
10 gier terenowych
w najatrakcyjniejszych miejscach Ziemi Siedleckiej
WSZYSTKIE QUESTY DO POBRANIA NA STRONIE WWW.LGDSIEDLCE.PL,
W BIURZE LGD ORAZ W POSZCZEGÓLNYCH GMINACH
str.18
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Operacje dofinansowane
dzięki wsparciu Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej w ramach LSR
Tytuł operacji: Adaptacja na potrzeby świetlicy wiejskiej pomieszczeń w budynku Klubu Sportowego Niwa Tęczki
Beneficjent: Klub Sportowy Niwa Tęczki
Kwota wsparcia: 48 170,70 zł
Tytuł operacji: Utworzenie wielofunkcyjnej bazy rekreacyjno-kulturalnej
w miejscowości Zbuczyn
Beneficjent: Stowarzyszenie Ludowy Klub Sportowy Wektra Zbuczyn
Kwota wsparcia: 50 000,00 zł
Tytuł operacji: Wydanie książki pt. "Dzieje Krzeska-Królowa Niwa
i okolic"
Beneficjent: Stowarzyszenie Ośrodek Kultury i Aktywności Lokalnej
w Krzesku
Kwota wsparcia: 50 000,00 zł
22 stycznia 2023 roku odbyło się spotkanie autorskie promujące książkę „Dzieje Krzeska-Królowa Niwa i okolic” autorstwa Jana Aleksandrowicza.
W niedzielny wieczór w Krzeskim Domu Kultury zebrało się ok. 200 osób zainteresowanych historią tej miejscowości i okolic.
Wieści
Ziemi Siedleckiej
str.19
Jesienny Wieczór z Kulturą Ziemi Siedleckiej
24 listopada 2023 r. w Dworze Mościbrody odbył się Jesienny Wieczór z Kulturą Ziemi Siedleckiej. Wieczór był pięknym podsumowaniem promocji obszaru Ziemi Siedleckiej w 10-letniej działalności Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej.
Spotkanie było okazją do podziękowań wieloletnim partnerom, współpracownikom, przyjaciołom oraz dobrym duszom, które codziennie angażują się w realizację zadań na rzecz lokalnej społeczności na obszarze działania LGD Ziemi Siedleckiej.
Piątkową uroczystość uświetnił występ znakomitego artysty- Stanisława Soyki. Serdecznie dziękujemy wszystkim przybyłym gościom za wspólne świętowanie.
Partnerem wydarzenia był Samorząd Województwa Mazowieckiego
Gmina Wiśniew
Gmina Wodynie
Gmina Skórzec
Gmina Zbuczyn
Gmina Mordy
Powiat Siedlecki
Gmina Siedlce
Gmina Mokobody
Wieści
Ziemi Siedleckiej
Biuletyn Lokalnej Grupy Działania Ziemi Siedleckiej
Redaktor naczelny: Danuta Pasiak
Redakcja:
Wioleta Nawrocka,
Beata Młyńska,
Ewelina Pędzich-Chyży,
Aleksandra Stawowy,
Agnieszka Pogonowska
Skład, łamanie i korekta: Danuta Pasiak
Wydawca: Lokalna Grupa Działania
Ziemi Siedleckiej
Adres: Wiśniew, ul.Siedlecka 13, 08-112 Wiśniew
Tel. +48 726-707-702
E-mail: biuro@lgdsiedlce.pl
KRS:0000481573 NIP:821-264-00-91
REGON: 147053726
Konto bankowe:
34919800030000211820000010
ISSN: 2544-4786
Nakład: 2000 egz.
Druk: EFEKT STUDIO
Redakcja zastrzega sobie możliwość skracania i adiustacji tekstów oraz zmiany ich tytułów